İtalyan sanatı ve mimarisinden örnekleri, İtalya’ya geldiğinizde cebinize sığdırabilirsiniz.
Avrupa Birliği’ne üye her ülke avro (IT: euro) para birimini kullanır. Her ülke Avrupa Birliği kanunları çerçevesinde avro cinsi kağıt ve bozuk para basma hakkına sahiptir. İster kağıt, ister metal para olsun, basılı her para, Avrupa Birliği normlarına uygun olmak zorundadır. Metal, bizim deyişimizle bozuk paraların ön yüzünde, ilgili paranın değeri okunmakta, arka yüzünde ise basıldığı ülkenin kültürel ve tarihi kimliğini betimleyen, o ülkeye has detaylar görülmektedir.
Benim için bir oyundur elime geçen bozuk paraların arkasını incelemek. Çok beğendiklerimi harcamam, saklarım.
Italya’nın bastığı, bozuk paraların arka yüzlerindeki detaylara birlikte gelin birlikte göz atalım:
1 Centesimo (Okunuşu: Un çentesimo)
Puglia’daki Castel del Monte, 1240-1246 yılları arasında Puglia’nın Andria şehrine yakın bir noktada inşa edilmiş, sekizgen bir kaledir. Gotik sanatın etkilerine dair pek çok detay görülmektedir. 1996 yılından itibaren UNESCO Dünya Kültürel Miras listesine girmiştir. Giriş ücreti: 7 €
2 Centesimo (Okunuşu: Due çentesimi)
İki sentin arka yüzünde, 1863-1889 yılları arasında mimar Alessandro Antonelli tarafından sinagog olarak, Torino’da inşa edilen tapınağa ait mimari detayı görüyoruz. Yapımı tamamlandığı yıl, 167 metrelik yüksekliğiyle Avrupa’nın en yüksek yapısı idi. Bugün Torino şehrinin simgelerinden olan yapı, Sinema Müzesi’ne (Museo del Cinema) ev sahipliği etmektedir.
5 Centesimi (Okunuşu: Çinkue çentesimi)
M.S. 72 – 82 yılları arasında gladyatör savaşları, yaban hayvan dövüşleri, yaban hayvanlarıyla suçluların karşılaşmalarına sahne olarak inşa edilmiş; 60.000 kişi kapasitesine sahip, Roma şehrinin simgesi anfitiyatro Kolezyum, beş sentin arka yüzünde avcumuzun içine düşüveriyor. Giriş ücreti: 16 € (Aynı biletle Fori ve Palatino ziyaret edilebilir.)
10 Centesimi (Okunuşu: Dieci çentesimi)
1484-1486 yılları arasında, Rönesans dönemi ressamı Boticelli tarafından yapılan “Venüs’ün Doğuşu” isimli tablo detayı. Floransa şehrinde, Uffizi Müzesi’nde ziyaret edilebilir. Giriş ücreti: 20 € (Aynı biletle Floransa Arkeoloji ve Opificio delle Pietre Dure Müzeleri ziyaret edilebilir.)
20 Centesimi (Okunuşu: Venti çentesimi)
1913 yılında Futurist ressam ve heykeltraş Boccioni tarafından bronz malzemeden yapılmış, Futurizm akımının en çarpıcı örneklerinden biri sayılan heykel.
Orijinali NewYork City’deki MOMA (Modern Sanat Müzesi)’nde, kopyası ise Milano şehrindeki Modern Sanat Galerisi’nde (Galleria d’Arte Moderna – GAM) görülebilir. GAM Giriş ücreti: 5 €
50 centesimi (Okunuşu: Çinkuanta çentesimi)
At üzerinde betimlenmiş Roma İmparatoru Marco Aurelio‘ya ait dev bronz heykel, 16. yüzyılda Michelangelo tarafından projelendirilmiş Campidoglio Meydanı’nda yer almaktadır. Meydandaki heykel bir kopyadır; orijinalini Capitolini Müzesi‘ndeki Palazzo Dei Conservatori salonunda görmek mümkündür.
1 euro (Okunuşu: Un euro)
1490 yılında Leonardo Da Vinci‘nin günlüğüne çizdiği eskiz. Antik Romalı ünlü mimar ve yazar Marcus Vitruvius Pollio’nun (MÖ.80-15) De Architectura adlı eserinde açıkladığı oranlardan esinlenerek yapıldığından, Vitruvius Adamı olarak anılır. Bu çizim ve yanındaki notlar sıkça “Oranların Kanunu” ya da daha az sık olarak “İnsanın Oranları” olarak anılır. Venedik şehrindeki Galleria Dell’Academia‘da sergilenmektedir. Giriş ücreti: 12 €
2 euro (Okunuşu: Due euro)
1508-1511 yılları arasında tamamlanmış, Rönesans ressamlarından Rafaello tarafından İtalyan dilinin babası ünvanına sahip Dante Alighieri‘ye ait fresk detayı.
Vatikan Müzesi‘nde, Stanza della Segnatura‘da antik ve modern dönem şairlerinin yer aldığı bu fresk görülebilir. Freskin bütününde Dante, Omero, Virgilio, Ovidio, Saffo, Ariosto gibi önemli şair ve filozofları görmek mümkün. Giriş ücreti: 17 €
Sınırlı sayıda, koleksiyon amaçlı basılmış özel günlere ait iki sent değerindeki bozuk paraların üzerinde:
– 2006 Torino Kış Oyunları
– 2008 İnsan Hakları Uluslararası Bildirgesi’nin 60. yıldönümü
– İtalya’nın 150. kuruluş yıldönümü
– Giuseppe Verdi‘nin doğumunun 200. yıldönümü görülmektedir.
Bu yazı, İtalya’ya yolunuz düştüğünde cebinizdeki bozuk paraların size verdiği ilhamla bir gezi planı oluşturmanız için hazırlanmıştır. Sadeleştirerek türkçeleştirilmiş makalenin italyanca orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.
